Rozwój nowych technologii i sztucznej inteligencji (AI) staje się jednym z kluczowych obszarów innowacji w polskiej gospodarce. Według oficjalnych komunikatów rządu, w tym roku Ministerstwo Cyfryzacji (MC) zamierza przeznaczyć ponad 4,5 mld zł na różne inicjatywy związane z cyfryzacją, w tym na projekty wspierane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).
Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje o najnowszych programach, które mogą przyczynić się do przyspieszenia transformacji cyfrowej Polski.
Czym jest Funduszu Sztucznej Inteligencji?
Ministerstwo Cyfryzacji przyjęło ambitny plan inwestowania środków w rozwój AI w naszym kraju. Fundusz Sztucznej Inteligencji został powołany, aby koordynować i monitorować wydatki związane z rozwojem AI i szeroko pojętej cyfryzacji. Jak wyjaśnił wicepremier i szef MC Krzysztof Gawkowski, chodzi przede wszystkim o zapewnienie lepszej kontroli nad projektami:
To są olbrzymie pieniądze, które już rozpoczęły swoją pracę. Dzięki NCBR oraz Funduszowi Sztucznej Inteligencji inwestujemy w spójny i dobrze koordynowany rozwój AI. Wspieramy przedsiębiorców i tworzymy podstawy do rozwoju usług chmurowych, sieci 5G oraz mocy obliczeniowych.
Działania te mają też pomóc w unikaniu duplikacji projektów i wykorzystaniu funduszy w najbardziej efektywny sposób. Koordynacja odbywa się m.in. poprzez udział przedstawicieli Ministerstwa Cyfryzacji w komitetach sterujących kluczowymi inicjatywami w różnych instytucjach publicznych.
Ścieżka SMART – wsparcie dla dużych przedsiębiorstw
Jednym z pierwszych projektów, które skorzystają ze środków Funduszu AI, jest program „Ścieżka SMART” w NCBR. Jest on skierowany do dużych przedsiębiorstw planujących:
- Prowadzenie badań i rozwoju (B+R)
- Wdrażanie innowacji technologicznych
- Rozbudowę infrastruktury cyfrowej
Nabór wniosków do programu rozpoczął się 10 stycznia. Przeznaczono na niego 1,3 mld zł w 2025 r. w ramach Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki na lata 2021–2027. Zgłoszenia można składać do 28 marca 2025 r. Jak stwierdził dyrektor NCBR, prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski:
Kluczowym celem tych działań („Ścieżki SMART”) jest tworzenie rozwiązań, które przyniosą realne korzyści dla budżetu państwa i poprawią funkcjonowanie naszego kraju.
Infostrateg – AI i blockchain w praktyce
Kolejnym ważnym programem jest „Infostrateg”, również realizowany przez NCBR w ramach Funduszu Sztucznej Inteligencji. Jego cel to wzmocnienie polskiego potencjału AI poprzez:
- Opracowanie narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji i technologii blockchain
- Wspieranie projektów, które mają szansę na wdrożenie w praktyce i szybki zwrot z inwestycji
NCBR planuje już ósmy konkurs w ramach programu „Infostrateg”, przewidziany na pierwszy kwartał tego roku. Aktualnie założenia są doprecyzowywane we współpracy z Ministerstwem Cyfryzacji, aby program jeszcze lepiej odpowiadał na potrzeby polskich przedsiębiorstw.
STEP – czyli Platforma na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy
W 2025 r. NCBR i inne polskie instytucje wezmą również udział w inicjatywie Komisji Europejskiej o nazwie STEP (Strategic Technologies for Europe Platform). To kolejny krok ku wzmocnieniu pozycji Unii Europejskiej w obszarze:
- Technologii cyfrowych
- Technologii czystych i zasobooszczędnych
- Biotechnologii
Szacuje się, że cała inicjatywa dysponuje budżetem w wysokości około 900 mln euro (ok. 3,8 mld zł), który będzie wykorzystywany przede wszystkim w celu przyspieszenia prac nad przełomowymi innowacjami w UE.
Kontrowersje wokół Funduszu Sztucznej Inteligencji
Nie wszystkie głosy w dyskusji są jednak wyłącznie pochlebne. Pojawiają się opinie wskazujące, że Fundusz AI może być jedynie kolejnym poziomem decyzyjnym w już i tak skomplikowanych strukturach. Przykładowo, radca prawny i członek Grupy Roboczej AI (GRAI), Przemysław Sotowski, stwierdził:
Uważam, że sam Fundusz nie wnosi nowej jakości, a to jedynie +zrzutka+ z już funkcjonujących instrumentów wsparcia. W efekcie nie będzie istotnym impulsem rozwojowym, dodając jedynie kolejny poziom decyzyjny do już skomplikowanej struktury.
Mimo to, Ministerstwo Cyfryzacji podkreśla korzyści wynikające ze skonsolidowania działań w obszarze AI, cyberbezpieczeństwa i rozwoju 5G.
Potencjalne korzyści dla polskich firm i gospodarki
Zdaniem wielu ekspertów, właściwie ukierunkowane fundusze i skuteczna koordynacja działań stanowią klucz do rozwoju innowacyjności. Jak informuje Bankier.pl, inwestycje w AI mogą pomóc polskim przedsiębiorstwom:
- Zoptymalizować procesy operacyjne
- Rozwinąć nowe modele biznesowe oparte na danych
- Konkurować z zagranicznymi firmami na światowych rynkach
Z kolei na poziomie państwa zwiększają się szanse na wzmocnienie cyberbezpieczeństwa, rozwoju usług e-administracji oraz zaistnienia Polski w obszarze nowatorskich technologii.
Zdjęcie: Ministerstwo Cyfryzacji